Oke, alvast even kort: soms een klusje, maar soms juist niet. Waarom?
We denken telkens iemand te zijn. En diegene die je bent, moet zich dan voldaan voelen. Dat ken je wel, dat je je voldaan wilt voelen. Ik had dat, die ene donderdag dat ik vrij was. Ik was moe van het werk van de dagen ervoor en sliep lekker uit. Ik nam een kop koffie. Dat koffiezetten mislukte overigens drie keer, omdat mijn frontale kwab nog niet wakker was. Ik zette de koffiemachine aan en ging op de bank zitten om naar de tv te kijken. Ik vergat de koffie. En dat dus drie keer achter elkaar. Ik was zo een uur verder en had nog niks bereikt die dag. Ik besloot maar eens iets te gaan eten. Een simpel boterhammetje met oudekaassalade. Lekker. Zo was ik alweer een paar uur wakker, en dat maakte de dag 13:00 uur. De halve dag, niks gedaan. Ik keek naar mijn kat en besefte dat die kat ook niks doet. Alleen wat eten en slapen. Soms wat krabben aan een krabpaal en zijn behoeftes doen – soms op plekken waar ik als mensenkind dat niet prettig vind. Maar die kat lijkt me gelukkig te zijn. Zelfs als ik even boos op hem wordt omdat hij voor de zoveelste keer naast de pot heeft gepist – dit is de eerste keer in dit verhaal dat ik een gezegde gebruik in de zin waar die voor bedoeld is en er komen er nog meer, dat beloof ik je.
We denken telkens iemand te zijn. Maar als ik naar mijn kat kijk, zijn wij blijkbaar de enige diersoort die dat denkt. Is ons verstand met ons aan het sollen misschien?
We willen ons telkens voldaan voelen. Maar als ik naar mijn kat kijk… Ons verstand zegt ons dat wij nogal nuttig moeten zijn. En we verwarren dat wel eens met gevoel. Dat we ons voldaan voelen. Maar we praten ons voldaan. Want wie bepaalt nou eigenlijk wat nuttig is en wat niet? Een bejaarde helpen oversteken, boodschappen doen voor een arm gezin, een klusje in huis. Ik voel me er voldaan door. En misschien is het wel een universeel gevoel. Maar dat gevoel komt vanuit wat wij goed en slecht vinden. Wij vinden het goed dat oude mensen niet doodgereden worden en we vinden het verkeerd dat arme mensen niks te eten hebben. En we vinden het goed dat ons aanrecht op orde is. Misschien voelt mijn kat zich trouwens wel voldaan als zijn krabpaal gekrabt is. Maar zou die kat er mee bezig zijn om het oordeel te vellen over wat goed en slecht is? Als hij kattig doet, denkt hij niet dat hij verkeerd bezig is. Hij is gewoon kattig – ja, dit was er een.
Maar als een mens even naar uit de hoek komt, kan het schuldgevoelens ontwikkelen. Ons verstand speelt daar parten in. En zo zit het ook met je nuttig voelen. Het is prima als je niks nuttigs doet. Desnoods verander je je normen en waarden, wat jij goed en slecht vindt. Als je een latje moet ophangen, leg de lat gewoon wat lager – dit was de laatste. Het is prima als je niks nuttigs doet. Het is prima als je niks nuttigs doet.
